Çevre ve Sürdürülebilirlik

Derleme: Yasemin Küçükler · veganlik.org
cowspiracy.com/facts adresinden derlenmiştir

Sera Gazları

Sera gazları emisyonunun yüzde 18’inden hayvansal tarım sorumlu ve bu oran bütün ulaşım ağından kaynaklanan egzoz gazının toplamından daha yüksek bir orana sahip. (1)

Ulaşım ağından kaynaklanan egzoz gazı, sera gazı emisyonunun %13’ünden sorumlu. (1, 2)

Hayvancılık ve yan ürünlerinden kaynaklanan karbondioksit (CO₂) yıllık 32.000 milyon ton ve bu miktar dünya çağındaki sera gazı emisyonunun %51’ini oluşturuyor. (1, 2, 3)

20 yıllık çerçevede, metan gazı, karbondioksit gazından 25-100 kat daha yıkıcı. (1, 2, 3)

20 yıllık çerçevede, metan gazı, karbondioksit gazından 86 kat daha fazla küresel ısınmaya sebep olma potansiyeline sahip. (1, 2)

Hayvancılık, insan kaynaklı diazot monoksit gazı (nitroz oksit-N₂O) emisyonun %62’sinden sorumlu. Diazot monoksit gazı, karbondioksitten 296 kat daha fazla küresel ısınmaya sebep olabilecek bir sera gazı çeşidi ve atmosferde kalış süresi 150 yıl. (1, 2)

2050’de olması öngörülen emisyon artış oranı %80. 2040’ta beklenen enerjiye bağlı emisyon oranı artışı ise %20. (1, 2, 3, 4)

Amerika’nın, hayvancılıktan kaynaklanan metan gazı emisyonu ile doğal gaz emisyonu neredeyse eşit. (1, 2, 3)

İneklerin tümü her gün 150 milyar galon (567 milyat litre) metan gazı üretiyor. İnek başına günlük 250-500 litre metan gazı x dünya çapında 1,5 milyar inek = 99-198.1 milyar galon; ortalama dünya çapında günlük 150 milyar galon methan gazı (CH₄) ediyor. (1, 2, 3, 4)

Güneş ve rüzgar gücüne geçiş 20 yıldan fazla zaman alacak ve yaklaşık 43 trilyon dolara mal olacak. (1, 2)

Fosil yakıtsız bile, 565 gigatonluk karbondioksit limitini hayvan yetiştirme ile 2030 yılında geçiyor olacağız. (1, 2)

Metan gazını azaltmak neredeyse hemen hissedilebilir, kati faydalar yaratacak. (1)

Su

Hidrolik kırma (fracking) için kullanılan su yıllık 70-140 milyar galon. (1, 2)

Hayvansal tarım için kullanılan su yıllık 34-76 trilyon galon. (1, 2)

Amerika’nın su harcamasının %80-90’ı çiftçilik tarafından gerçekleştiriliyor. (1)

Hayvancılık için kullanılacak yemler için yapılan ekim, Amerika’nın su harcamasının %56’nı oluşturuyor. (1)

Kaliforniyalılar günde kişi başı 1500 galon su tüketiyor. Bu miktarın yarısı tükettikleri et ve süt ürünleri sebebiyle. (1)

450 gram etin üretimi için 2.500 galon suya ihtiyaç duyuluyor. (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7)

450 gram yumurta için 477 galon, 450 gram peynir içinse yaklaşık 900 galon suya ihtiyaç var. (1, 2)

1 galon süt için 1.000 galon suya ihtiyaç var. (1, 2)

ABD’nin su harcamasının %5’ini kişisel ev kullanımları oluştururken, hayvansal tarımın harcadığı su oranı %55. (1) 

Bugün dünyadaki temiz su harcamalarının %20-33’ünden hayvansal tarımcılık sorumlu. (1, 2, 3, 4)

Türkiye’deki su harcamasının oranı ise evsel kullanım için %7 iken, hayvansal tarımcılık için harcanan su oranı %40. (1)

Toprak

Hayvancılık ve hayvancılık için yem üretimi yeryüzünün donmamış, buzsuz alanının 3’te 1’ini kaplıyor. (1, 2)

Hayvancılık yeryüzü toprağının %45’ini kaplıyor. (1, 2)

Hayvansal tarım, canlı türlerinin yok olmasının, okyanus ölü alanlarının oluşmasının, su kirliliğinin ve habitat bozulmasının başlıca nedeni:

Hayvansal tarım, canlı türlerinin yok olmasına birçok yolla neden oluyor: Ağaçları yok etmek, hayvancılıkta kullanılacak yemlerin ekimi için alanlara, otlaklara, meralara dönüştürmek; avcılık; türler rekabetine neden olmak; hayvancılık karına tehdit nedeniyle avlanma bunlardan bazıları. (1)

Karadaki hayvancılık operasyonları, okyanuslarımızda 500’den fazla nitrojen taşkınıyla oluşan ölü alanlar yaratmıştır. (1, 2)

65 milyon yıldır yaşanan en büyük soy tükenişi. (1, 2, 3)

Her inek için 2-5 dönüm arazi kullanılıyor. (1, 2)

ABD’nin neredeyse sınırlarının yarısı hayvansal tarıma tahsis edilmiştir. (1, 2, 3)

Gezegenin 1/3’ü çölleştiriliyor ve bunun sebeplerinden en büyüğü büyük baş hayvan otlatılması. (1, 2, 3, 4, 5)

Atık

ABD’de yenmek üzere yetiştirilen hayvanlar tarafından her dakika 3.5 milyon kilo dışkı üretiliyor – bu rakama Tarım Bakanlığı kontrolü dışındaki alanlar, arka bahçe hayvancılığı ve kültür balıkları dahil değil. (1, 2, 3)

2.500 adet inek olan bir çiftlik, 411.000 insanın yaşadığı bir şehir kadar artık üretiyor. (1)

Tüm insan nüfusunun ürettiğinden 130 kat daha fazla atığı, hayvanlar üretiyor. Yıllık 1.4 milyar ton atık et endüstrisi tarafından üretiliyor. ABD’de her bir kişi 5 ton hayvan atığı üretimine neden oluyor. (1)

ABD’de hayvancılık sebebiyle her saniye 52.600 kilo atık oluşuyor. (1)

Hayvanlar San Fransico, New York, Tokyo gibi birçok şehri kaplamaya yetecek kadar atık üretiyor. (1, 2)

Deniz ve Okyanuslar

Dünya balık yataklarının ¾’ü sömürülmüş ve tüketilmiştir. (1, 2)

2048 yılında balıksız okyanuslarla karşı karşıya kalabiliriz. (1, 2, 3)

Okyanuslarımızdan her yıl 90-100 milyon ton balık çıkarılıyor. (1)

Okyanuslardan her yıl 2.7 trilyon kadar hayvan çıkarılıyor. (1, 2)

Yakalanan her 450 gram balık için, yaklaşık 2.5 kilo hedef olmayan deniz canlısı da yakalanıyor ve ıskartaya çıkıyor (üretim fazlası olarak atılıyor). (1)

Dünyada yakalanan balıkların %40 kadarı (32 milyar kilo) ıskartaya çıkıyor. (1, 2)

Bilim adamlarının tahminine göre her yıl balıkçı tekneleri tarafından 650.000 balina, yunus ve fok balığı öldürülüyor. (1, 2)

Balık yakalama miktarı 85 milyon tona kadar çıkıyor. (1, 2, 3)

Balıkçılık hatlarında 40-50 milyon köpek balığı öldürülüyor. (1, 2, 3, 4)

Yağmur Ormanları

Hayvansal tarım, Amazon katliamının %91 kadarından sorumlu. (1, 2, 3, 4)

Her saniye yağmur ormanlarından 1-2 akre yok oluyor. (1, 2, 3, 4, 5)

Yağmur ormanlarındaki katliamın en önemli nedeni hayvancılık ve hayvancılıkta kullanılacak yemlerin üretimi için kullanılan alanlar. (1, 2, 3)

Yağmur ormanları katliamına bağlı olarak her gün 137 bitki, hayvan ve böcek türü yok oluyor. (1, 2, 3, 4)

26 milyon dönüm yağmur ormanı, palm yağı üretimi nedeniyle yok edilmiştir. (1)

136 milyon dönüm yağmur ormanı, hayvansal tarım nedeniyle yok edilmiştir. (1, 2)

Geçtiğimiz 20 yıl içerisinde Brezilya’da 1.100 yeryüzü aktivisti öldürüldü. (1, 2, 3, 4)

Doğal Yaşam

ABD Tarım Bakanlığı hayvancılık endüstrisini korumak için yırtıcı hayvanları öldürmekte. (1)

Washington eyaletinde Wedge kurt sürüleri öldürüldü. (1)

Devletin elinin altındaki yabani at ve eşek sayısı, özgür dolaşan yabani at ve eşeklerden daha fazla. (1)

10.000 yıl önce birim alandaki canlı sayısının %99’u yabani hayvanlardan oluşurken, bugün insanlar ve insanları beslemek için yetiştirilen hayvanlar canlı sayısının %98’ini oluşturuyor. (1, 2, 3)

İnsanlık

Dışsal maliyetlerin 414 milyar doları hayvansal tarımdan kaynaklanıyor. (1, 2)

ABD’deki antibiyotik satışlarının %80’i çiftlik hayvanları için. (1, 2, 3, 4)

Dünya nüfusu 1812 yılında 1 milyarken, 1912 yılında 1.5 milyara, 2012 yılında ise 7 milyar kişiye yükseldi. (1, 2)

Dünyada yetiştirilen çiftlik hayvanı sayısı yıllık 70 milyar hayvan. Her bir saatte yemek için öldürülen hayvan sayısı 6 milyon adet. (1, 2, 3, 4)

İnsan nüfusu her gün 19.6 milyar litre su tüketiyor ve 9.5 milyon ton yemek yiyor. (1)

Dünyadaki 1.5 milyon inek, her gün 170 milyar litre su içiyor ve 61 milyon ton yemek yiyor. (1)

Şu an 10 milyar insanı besleyebilecek kadar yiyecek üretebiliyoruz. (1, 2, 3)

Dünya çapında üretilen tahıl ve baklagillerin %50’si hayvan yemi oluyor. (1, 2, 3, 4)

Dünyadaki aç çocukların %82’si yiyeceklerin büyükbaş hayvan sistemlerindeki hayvanlara yedirildiği, onların da zengin kişiler tarafından yendiği ülkelerde yaşıyorlar. (1, 2, 3, 4)

Herhangi bir toprakta, bitki temelli kaynaklardan elde edilecek protein miktarı, etten elde edilecek miktarın 15 katı kadar. (1)

Ortalama bir Amerikalı birey her yıl 94 kilo et tüketiyor. (1, 2, 3, 4)

Süt ürünlerinin tüketimi göğüslerde kitle oluşumuna neden olabiliyor. (1)

Süt ürünlerinin tüketimi erkeklerde meme oluşumuna neden olabilir. (1)

Dünya nüfusuna her gün 228.000 kişi daha ekleniyor. (1, 2)

1 kişiyi 1 yıl beslemek için ihtiyaç duyulan toprak:
Vegan: 650 metrekare.
Vejetaryen: Bir vegan için gerekenin 3 katı kadar.
Et tüketen: Bir vegan için gerekenin 18 katı kadar. (1, 2)

1.5 akrelik bir arazide 16.700 kilo bitki bazlı yiyecek üretilebilirken, aynı büyüklükte bir arazide üretebileceği et miktarı 170 kilo. (1, 2)

Vegan beslenmeyi benimseyen bir kişi, hayvansal ürünlerle beslenen bir kişiden %50 daha az karbondioksit üretiyor, 11’de 1’i kadar fosil yakıtı tüketiyor, 13’te 1’i kadar su tüketiyor ve 18’de 1’i kadar toprak kullanıyor. (1, 2, 3, 4, 5, 6, 7)

Her gün, vegan beslenmeyi benimseyen bir kişi 4.100 litre su, 20 kilo buğday, 2.8 metrekare ağaçlı alan, 9 kilo karbondioksit eşdeğeri ve 1 hayvanın hayatını kurtarıyor. (1, 2, 3, 4, 5, 6)

İnfografik hakkında

Cowspiracy: Sürdürülebilirliğin Sırrı filminin web sitesinde yer alan infografiğin veganlik.org tarafından Türkçeleştirilmiş ve Türkiye ile ilgili de bazı kaynaklardan bilgiler eklenmiş şekilde yukarıda inceleyebilirsiniz.

Türkiye’ye dair eklenen bilgilerin kaynakları: “Türkiye’nin Su Ayak İzi Raporu“, WWF Türkiye. Bu sayfa, yeni bilgiler ile güncellenmeye devam edecektir.