Sayfadaki bazı konular: Endüstri · Hayvanseverlik · İnek sütü · Yumurta · Balık · “Bitkilerin canı yok mu?” · Soya ve GDO · “Ama köpek dişlerimiz?” · Sağlık-Protein-Çocuklar · “Veganlar çok gıcık” · soru/cevap ekle⤵
Veganlığın yaygınlaşmaya başlaması, veganlık hakkında birçok yanlış anlaşılmayı ve hatalı varsayımları beraberinde getirdi. Akıllarda oluşan bazı soru işaretleri gayet anlaşılabilir kaygılarken, bazılarına ise yanlış yönlendirmeler neden oluyor. Burada veganlık hakkındaki bazı soru ve düşüncelere dair yanıtlar bulabilirsiniz.
·
Veganlık hakkında akla gelen birçok soruya dair yanıtlar bulabileceğiniz kısa bir belgesel izlemek isterseniz, Bağlantıyı Kurmak [Making the Connection], kolayca izlenebilecek yarım saatlik bir film.
Ayrıca şu sayfalara da göz atabilirsiniz:
Vegan Filmler 🎬 – Ücretsiz izleyebileceğiniz harika film ve belgeseller
Vegan Kitaplar 📖 – Hayvan hakları ve veganizm üstüne kitaplar önerileri
veya Vegan Başlangıç Rehberi ile 21 gün boyunca faydalı bilgileri edinebilirsiniz.
“Vegan” sözcüğü, Vegan Topluluğu tarafından 1944 yılında türetildi. Veganlığın tanımı:
veganlik.org
Hayvanların gıda, giyim ya da başka amaçlar uğruna maruz kaldıkları sömürü ve zulmün her türlüsünden, uygulanabilir olan en mümkün mertebede kaçınan ve ek olarak insanların, hayvanların ve çevrenin yararına, hayvan kullanımını içermeyen alternatiflerin geliştirilmesi ve kullanımını destekleyen bir felsefe ve yaşam biçimi. Beslenme konusunda, tamamen veya kısmi olarak hayvanlardan elde edilen ürünlerin reddedilmesi anlamına gelir.
veganlik.org
Detaylı bilgi için: Veganlık nedir? 🌱
İnek, dana, koyun, kuzu, keçi, kedi, köpek, tavuk ve balık gibi hayvanların hepsi birer hissedebilir canlılar. Bilince sahipler, çevrelerinde olan biteni anlıyor ve acı çekebiliyorlar. Aynı evimizde ve sokakta severek beslediğimiz kedi ve köpekler gibi.
Tüm hayvanlar bir tehlike sezdiklerinde canlarını kurtarmak için kaçmaya çalışır, kötü koşullarda yaşadıklarında zarar görür ve acı çeker, eziyet gördüklerinde ve öldürülürken canları yanar.
“Acısız” kesim diye adlandırılan (ve aslında acısız bir yöntem olmayan) elektroşok gibi uygulamalar genelde Türkiye’de çeşitli dini çekinceler ve “helal kesim” pratikleri nedeniyle uygulanmıyor. Hayvanların boğazı kesilerek ölmeleri bekleniyor.
Türkiye’de hayvancılık sektöründe her gün gerçekleşen uygulamalar hakkında bazı bilgiler için: Hayvan kesimi nasıl yapılıyor? 🎥
Hayvan endüstrisinde hayvanların tek acı çektikleri an, yalnızca öldürülme anları değil. Elektroşok gibi yöntemlerse zaten adlarının çağrıştırdığı gibi “acısız” değil. Yabancı belgesellerde tanık olunan hayvan sömürü görüntülerinin çoğunluğu bu tarz yöntemlerin uygulandığı fabrikalardan geliyor.
Hayvanlar maalesef doğdukları andan itibaren bir eziyet ortamındalar. Çiftlik koşulları, ‘üretme’ şekilleri, yavru-anne ilişkileri, beslenme ve kamyon kasalarında taşınma süreçlerinde maruz kaldıkları, onlara yalnızca acı ve eziyet dolu bir hayat sunuyor. Ayrıca sıkça sakat kalıyor, kronik hastalıklarla acı çekiyorlar. Günlük uygulamalar, reklamlarda görülen mutlu hayat tablolarından epey uzak.
Hayvanların tek acı çektikleri an öldürülme anları değil. İnsanlığın talebini karşılayacak sayıda hayvanın kabul edilebilir şartlarda yaşamaları fiziksel açıdan zaten olanaklı değil. Hayvanlar insanlara hizmet etmek üzere kullanılmak için var olan canlılar değil. Tüm hayvanlar, aynı evcil hayvanlar gibi, duygu ve hislere sahip, kişilikleri olan canlılar.
Kurbanda görüntülerin kabahatini “bilinçsiz amatör kasaplar”a atıp konuyu kapatıyoruz. Oysa bu uygulamalar et sektöründe standart. Her gün fabrika çiftliklerinde milyonlarca hayvanın başına gelenden tek farkı, dört duvar arasında gizli saklı gerçekleştirilmiyor oluşu. Mezbahalardaki seri, makineleşmiş kesim sisteminde hayvanlara daha güzel olanaklar sunulmuyor.
veganlik.org
Kendiniz tanık olmak isterseniz, konu hakkında yakında zamanda Türkiye’de çekilmiş fabrika görüntüleri için: Hayvan kesimi nasıl yapılıyor? 🎥
Büyük bir çoğunluğumuz, tercih fırsatımız olduğunda acı çektirmemeyi, sevgi ve şefkati seçeriz. Örneğin evcil hayvanlardan çok hoşlanmayan biri bile, onların en küçük bir zarar ve zulüm görmesini istemez.
Hayvansal ürünler sektöründeki firmalar ise, pazarlama ve reklam stratejileri ile bizi yaptığı uygulamaları düşünmekten uzaklaştırıyor. Hayvanların ne gördüğü zararlara tanık oluyoruz, ne de bu acımasız sektörlere birebir bir katkımız olduğunu sanıyoruz.
Oysa marketlerden aldığımız, restoranlarda sipariş ettiğimiz her hayvansal ürün, bizim adımıza hayvanlara acımasız davranışlar sergilemeleri için bu sektörden bir istekte bulunmamız anlamına geliyor. Birebir kendimiz yapıyor gibi görünmesek de, her hayvansal ürün talebimiz hayvanlara karşı acımasızlığa birebir ortak olmamız anlamına geliyor.
Her gün milyonlarca hayvana uygulananlara karşı bir şeyler yapmak için hayvanseverlik en güzel sebep. Çiftlik hayvanlarını tanıdıkça, onların evcil hayvanlardan hiçbir farkı olmadığını fark etmek çok kolay.
Hayvanları severken, yalnızca kişisel olarak sevdiğimiz bazı hayvan türlerinin maruz bırakıldığı kötü muameleye karşı tepki vererek değil, türcü davranmayıp, birbirinden farksız tüm hayvanlar için harekete geçebiliriz. Hayvanları özgürleştirmek ve eziyete son vermek için veganlığı yaygınlaştırmaya çalışarak hayvan sevgimizi pratiğe dökebiliriz.
Türcülük, hayvanlara türlerinden ötürü ayrım yapmak ve insan türünün üstünlüğüne dayanarak hayvanları sömürmek anlamına geliyor.
Dünya tarihinde, ırkçılık, bazı ırkları daha değersiz görmek, cinsiyetçilik, kadınları ikinci sınıf görmek gibi pratikler, utanç verici olsalar da uzun süreler boyunca gayet kabul edilebilir bulundu. Türcülük de günümüzde görmezden gelinmeye devam eden ve acı verici sonuçlara yol açan bir uygulama. Hayvanların her biri, birbirinden çok da farkı olmayan, hissedebilir canlılar.
Örneğin, bir kişi “köpek eti festivali”ne tepki verip, en az köpekler kadar zeki ve hissedebilir bazı hayvanların canını aynı değerde görmeyerek onlara uygulanan zulümü destekliyorsa, bu türcü bir davranış olur. Bir köpeğe sokak köpeği olduğu için ya da cinsinden ötürü kötü davranmak, veya cinsiyetinden ötürü eziyet etmek makul görülmezken, türünden ötürü bazı hayvanlara kötü muameleyi kabul edilebilir bulmak türcülüğün sonuçlarından biri.
Süt sektörünün bize epey başarılı şekilde unutturmaya başladığı önemli bir bağlantıyı hatırlamak gerek: İnsanlar ve diğer tüm memeliler gibi, inekler de süt vermek için doğum yapmak zorunda. Ürettikleri süt de, diğer anneler gibi, kendi yavrularını emzirmek için. Zorla hamile bırakılan inekler doğum yapar yapmaz yavruları elinden alınıyor, böylece onları beslemek amacıyla üretilen sütü biz insanlar tüketebiliyoruz.
veganlik.org
Doğan buzağılar eğer dişiyse, anneleri gibi “süt makinesi” varsayılma kaderini paylaşıyorlar. Erkek buzağılar ise süt sektörü için bir değer arzetmediği (ve sığır eti olacaklardan farklı cins oldukları) için, dana eti olmak üzere ayrılıyor. Birkaç hafta içinde kesilecek olan bu yavruların etlerini narin tutmak amacıyla, hareketi kısıtlanıyor. Kısaca dana eti, bizzat süt sektörünün bir yan ürünü. Detaylı bilgi: Süt sektöründe inek yavruları 🐮
veganlik.org
İnekler normalde 20 yıl kadar yaşam süresine sahip. Fakat süt çiftliklerinde sürekli olarak süt üretmeye zorlanan ineklerin ortalama ömrü beş yıla ulaşmıyor. Detaylı bilgi: İnek sütü nasıl üretiliyor? 🐄
İnekler sütü, yeni doğan yavrularını emzirmek için üretiyor. Zorla hamile bırakıp, ardından yavrularını elinden aldığımız ineklerin bize kalan sütünü sağarak onlara bir iyilik yaptığımızı düşünmemiz mantıksız olurdu.
Doğal yapılarını bozduğumuz inekler aşırı oranlarda süt üretmeleri nedeniyle epey acı çekiyor ve mastitis gibi çeşitli eziyetli hastalıklar geçiriyorlar. Sütleri sağılmayan ineklerin sıkıntı çekmemesi için bir şeyler yapmak isteyenler, onları zorla hamile bırakan, sonra da sütünü emecek yavrularını elinden alan süt sektörüne destek vermeyerek ilk adımı atabilir. İlgili bir yazı 🇬🇧..
Birer kuluçka makinesi olarak gördüğümüz milyonlarca tavuk, kalabalık fabrikalarda ve kafeslerde hayatları boyunca zalim koşullara maruz kalıyor. Yumurtacılıkta, erkek civcivler ise sektör için hiçbir işe yaramadıkları için doğar doğmaz ayrılıp öldürülüyor.
veganlik.org
Bu yöntem Türkiye’de standart olarak çöp poşetlerine doldurup, boğarak öldürme yoluyla yapılıyor. Detaylı bilgi için: Yumurta sektöründe erkek civcivler 🐣
Serbest dolaşan tavuk sektörü, küçük kafeslerde hareketsiz halde hapsedilmiş tavukçuluğa bir alternatif olarak oluşturuldu. Fakat bu maalesef bir pazarlama stratejisinden başka bir şey değil. Aklımıza özgürce dolaşan tavuklar gelmemeli. Yine çoğunlukla kapalı alanlarda kalabalık koşullarda hareket kabiliyetleri sınırlı kalan, dolaşabilecekleri açık alanın çok kısıtlı olduğu bir yöntem.
Bunun yanında, serbest dolaşan veya organik, adı ne olursa olsun, yumurtacılık sektöründe değişmeyen bazı diğer uygulamalar var. Bunlardan biri, erkek civcivlerin doğar doğmaz poşetlerde boğulma yöntemiyle öldürülmesi. Türkiye’deki standart hakkında detaylı bilgi için: Yumurta sektöründe erkek civcivler 🐣
İyi niyetlerle akla gelen bahçede tavuk besleyip yumurtasını kullanma fikrinin arkasında sıkıntılı durumlar yatıyor. En içten sevgiyle bakıp beslemek için alacağımız tavuklar, kuluçka tavuğu üreticilerine destek sağlayan ve acımasız koşullarda yaşayacak olan fabrika tavuklarıyla aynı sistemin bir parçası.
Bu, üreticilerin pratiklerine katkıda bulunmayı sağlıyor. Hayvanların bize hizmet etmek üzere var olan canlılar olduğu fikrini yeniden üretiyor. Yumurtaya ve bu tavuklara olan talebimiz, her yıl milyonlarca civcivin öldürülmesi sorumluluğuna bizi ortak ediyor. Bunların “etik” bir şekilde parçası olmak mümkün değil. Detaylar için: Bahçemizde beslediğimiz tavukların yumurtaları 🐣
Balıkçılık yöntemlerinde ağ ile avlanmak sudaki tüm balık türlerini ayırt etmeksizin yakalıyor. Zararları çok tartışılan trolcülük, suyun dibini süpürüp biyoçeşitliliğe zarar veriyor. Sürdürülebilir bir seçenek olarak görülen balık çiftliklerinde ise, sırf o balıkları beslemek için daha fazla sayıda balık avlanması gerekiyor. Tutulan her 1 kilo balık başına, 5 kilo balık daha istenmeden tutuluyor ve yan ürün olarak öldürülüyor.
Yapıları gereği hiçbir his ve zekaya sahip olmadığını düşündüğümüz, ses çıkarabilmekten yoksun balıkların da hissedebilir canlılar olduğunu araştırmalar ortaya koyuyor. Balıklardaki acıyı hissetme kapasitesi, anatomik, fizyolojik ve biyolojik olarak kuşlar ve memelilerden farksız. Beyinleri, sinir sistemleri var. İnsanlardaki el gibi işlev gören ağızları, epey hassas duyulara sahip. Yakalandıklarında, hapsedildiklerinde ve tehlike altındayken tepki verebiliyor, korkuyor ve acı çekebiliyorlar. Aynı diğer hayvanlar gibi, hayatta kalma çabasına sahipler.
Oltaya takılan balıklar da can çekişiyor, fiziksel acı çekiyor ve nefessiz kalıyorlar. Örneğin bu, hobi balıkçılığında suya geri bırakılanların bile çoğu zaman ölmelerine neden oluyor. Dr. Murat Kınıkoğlu’nun ilgili bir yazısı: Balıklar acı çeker mi?
Bu konuda bazı bilimsel noktalar: Bitkilerin beyinleri, sinir sistemleri, sinir uçları yok. Bilinçli ve hissedebilen canlıların acıyı hissedebilmelerine neden olan hiçbir algıya veya sinirsel sisteme, bitkiler sahip değil. İlgili bir yazı.
veganlik.org
Tarıma elverişli toprakların çok büyük çoğunluğunu kullanan hayvansal tarımcılık, bitkisel biyoçeşitliliği ve yeşil alanları geri dönülmez biçimde tahrip ediyor. Canlı hayvan yetiştiriciliği için milyarca bitki hayvanlara yediriliyor. Bu hayvanları yemek üzere öldürmek, çok daha fazla bitkinin ‘katledilmesine’ yol açıyor.
veganlik.org
Bu soruyu sorarken, gerçekten bitkiler için kaygılananlar, hayvansal ürünler yerine doğrudan bitkileri tüketerek çok daha az sayıda bitkinin zarar görmesini sağlayabilir. Aynı zamanda çevre katliamına karşı da bir adım atmış olur: Hayvancılığın Çevresel Etkileri♻
Soya üretiminin çevreye zararları, hayvancılık sektöründe yem olarak kullanılan soya proteini üretiminden geliyor. Soyanın yüzde 85’i, hayvancılık sektörü için üretiliyor. Geri kalan %15’in de çoğunluğu soya yemi sektörünün yan ürünleri olarak, işlenmiş gıdalarda kullanılan yağ, lesitin, proteinden oluşuyor. Yalnızca çok küçük bir kısım veganların tükettiği soya ürünleri için kullanılıyor.Soya üretiminin çevreye zararlarından endişe edenler için, hayvansal ürünleri tüketmemek en önemli adım. Diğer detaylar için ilgili bir haber: GDO, Hayvan Yemleri ve Soya 🚜🏭
Türkiye’de insan gıdası olarak genetiği değiştirilmiş organizmalı (GDO) ürün üretimi veya ithalatı yasak. Fakat GDO’lu ürünlere, hayvan yemi olarak kullanılması için bir yasak söz konusu değil.
GDO konusunda endişesi olanların, GDO’lu yemlerin kullanıldığı havyancılık sektörü ürünlerini tüketmemeleri tavsiye edilir. Türkiye’deki vegan alternatifi soya ürünleri ise çoğunlukla yerli ve organik soya fasulyeleriyle gerçekleştiriliyor. Ayrıca zaten birçok vegan alternatif hiç soya içermiyor. Diğer detaylar için: Veganlar ve Soya /GDO🚜🏭
Soyanın erkeklerdeki hormon seviyelerine dair bilinen bir etkisi yok. Soya fasülyeleri fitoöstrojen ailesinden olan izoflavon içerir. İzoflavonlar vücutta östrojenlerle aynı reseptörlere bağlandıkları için soya ürünleri hakkında zamanla genel bir yanılgı oluşmuş. Fakat özet olarak izoflavonlar östrojen ile aynı şey değil ve östrojen ile aynı etkilere sahip de değil.
Ayrıca, soyanın erkeklerde östrojen-vari etkileri olup olmadığını araştıran 2010 yılında yapılan akademik bir çalışma şu sonuca ulaşmış: “Veriler ne soya ürünlerinin ne de besin takviyesi olarak izoflavon alımının erkeklerde biyolojik olan varolan hormon ölçümlerine bir etkisi olmadığına işaret ediyor”.
Veganlıkla ilgili tek çekincesi soya ürünleri olanlar için, halihazırda soya içermeyen muadil vegan gıdaları kolaylıkla bulabilir. Soya, zengin vegan seçenekler içeren Türkiye mutfağında önde gelen bir yere sahip de değil – tabii GDO’lu soya ile beslenmeleri serbest olan hayvanlardan elde edilen ürünler hariç.
‘Köpek’ dişi isminden ötürü, etçil bir çağrışım oluşturuyor olabilir. Oysa bu sadece bir isim. Bir hippopotamusun, gorillanın, gelada babununun ya da devenin köpek dişlerini incelediniz mi? 🦍 🐫 Hepsi otçul hayvanlar.
veganlik.org
Köpek dişlerimizin hayvanları fabrikalara kapatıp, bıçaklarla boğazlarını kesip, makinelerle parçalayıp, pişirip sosladıktan sonra çatal bıçakla yememiz sürecinde herhangi bir doğal görevi günümüzde yok gibi. Etçil-otçul tartışması da, veganlığın asıl odağı değil; detaylar için: Vegan Beslenme
İnsanların özünde otçul olduğuna dair bazı teoriler olmakla birlikte, veganlık açısından etçil-otçul tartışması çok da önem taşımıyor. Bugün olanaklarımız, kolay ve sağlıklı bir şekilde vegan beslenebildiğimizi gösterdi. Gıda dışı konularda da hayvanları hiç sömürmeden rahatça yaşayabileceğimiz zaten ortada. Her yıl on milyarlarca hayvanı birer makine ve ürün gibi gören, onların doğal varoluşlarını reddeden ve onlara bir ömür boyu her gün acımasızca muamele ederek sonunda da öldüren bir hayvan endüstrimizin olmasına, alakasız konular bir mazeret oluşturmamalı.
🏭 Bu kirli endüstriye ortak olmaya devam etmek için “doğamız böyle” argümanı epey yersiz. Örneğin doğamızda elektronik aletler yok, ama bunları günümüzün getirdiği olanaklar nedeniyle kullanıyoruz. İnsanlar olarak, doğamız gereği yetkin düşünme kapasitemiz ve vicdanımız var. Buna göre etik çizgiler belirlemek, doğamıza en uygun davranış. Detaylar: Vegan beslenme ve sağlık 👍
Hayvanlar için gerçekten bir şeyler yapmak isteyip de, sadece ıssız adaya düşmekten korkanlar için bir öneri: Orasını ıssız adaya düşünce düşünüverin. Diğer yandan, bu gündelik hayatta pek rastlanan bir problem değil. Böyle bir durumda hayatta kalma yöntemlerini araştırmak isteyenlerin karşısına çıkan ilk bilgi, nasıl temiz su kaynağı bulunacağı olur.
Adadaki vahşi hayvanları silahsız yakalamak zor olabilir. Köpek dişlerimizin onları öldürmeye yeteceği de şüpheli. Aranızdan biri yanında sürekli silah mı taşıyor? O zaman bir dahakine powerbankini de evde bırakmamasını rica edin, böylece telefonuyla daha kolay acil yardım çağırabilirsiniz 🚁 🚨 Bu arada muz, mango, hindistan cevizi gibi meyveler bu tarz ıssız adalarda bolca bulunan besin değeri yüksek besinler.
Vegan beslenme ile tüm besin gereksinimlerini karşılamanın önünde hiçbir engel yok. Hayvansal ürünlerin zararlarına dair çeşitli çalışmalar olmakla birlikte, veganların gayet sağlıklı, hatta çoğu zaman daha sağlıklı olduğuna dair çalışmalar da var. Aralarında çeşitli resmi bakanlıkların da bulunduğu, dünyanın önde gelen sağlık kuruluşları ve beslenme birlikleri, düzenli bir vegan beslenmenin hayatın her dönemine uygun ve sağlıklı olduğunu belirtiyor.
veganlik.org
Sadece patates kızartması yemeyi planlayanlar, sıkıntılı bir tercih yapıyor olabilir. Dikkatli beslenen bir vegan için herhangi bir sağlık problemi söz konusu değil. Diğer detaylar: Vegan beslenme ve sağlık 👍
Protein almak düşünüldüğü kadar zor değil. Her gün yeterli kaloriyi alarak beslenenler protein eksikliği zaten pek çekmiyor. Günümüz dünyasında protein eksikliği ancak açlık bölgelerinde görülüyor. Spor, diyet gibi amaçlarla ortalama oranlardan daha yüksek protein ile beslenmek isteyenler için, yüksek proteinli sebzeler ve bakliyat ürünleri en pratik çözümler.
Bu konuda vegan sporcuları, atletleri, bodybuilding ve fitnessçıları takip etmek, bunun ne kadar kolay olduğuna dair epey ilham verici. Detaylı bilgi: Sporcu Veganlar 🏋️♀️
Veganlar proteini, proteinle beslenmiş inek, koyun ve tavukların üzerinden dolaylı yoldan edinmektense, direkt kaynağından alıyor. Herkesin yediği birçok günlük besin, halihazırda bol protein içeriyor. Detaylı bilgi: Vegan protein kaynakları 💪🏼
Aynen öyle. Vitamin alımını yakın takip edenlerin bu soruyu sormaları, bilinçli beslenme niyetini gösterdiği için sevindirici – vegan beslenirken de hiç sıkıntı çekmezler. B12 eksikliği yalnızca veganların değil, toplumda hepimizin dikkat etmesi gereken bir durum. B12’den şikayetçi sayısız vegan olmayan insana da rastlıyoruz.
Doğal ortamları bozulan çiftlik hayvanları da, B12 takviyesiyle yemlenebiliyor. Veganlar ise bu vitamini doğrudan kendileri alıyor. B12 eksikliğine karşı detaylar için: B12 nasıl alınır? 💊
Geçen yıl, “Çocuklarının velayeti ‘vegan’ ebeveynin elinden alındı” tarzı bir iki makale medyaya yansıdı. Bilinçsiz ebeveynler, yalnızca, bilinçsiz ebeveynlerdir. Çocuklarının velayeti bakımsızlık nedeniyle elinden alınan, et-yiyen sayısız ebeveyn haber olmazken, son bir-iki yılda toplamda bir iki kez gerçekleşen ve veganlıkla doğrudan alakalı olmayan bu haberler epey yazılıp çizildi. Üstelik hatalı ve saptırılmış bilgilere dayanan bu haberlerde, “vegan” diye adlandırılanın kim olduğu da şüpheli. Mesela bir örnek, yalnızca meyvelerle beslenen bir aileydi. Endüstrinin yaratmak istediği algı adına, dezenformatif haberler kolay fırsatlar olabiliyor.
Soruya yanıt olarak: Hayır. Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti’nin (NHS) vegan ebeveynlik makalesi, Yeliz Utku’nun vegan hamilelik yazıları, diyetisyen Kevser Başkara’nın çocuk büyütme röportajı vegan çocuk yetiştirmek isteyenlere epey yol gösterici olacaktır. En küçük bir sağlık problemi çekmeden yetişen sayısız vegan çocuğu görmek – anaakım medya ilgi çekici bulmasa da – hiç zor değil. Fikir alışverişi için bazı facebook grupları ve instagram hesapları, vegan ebeveynlerin blogları önerilebilir. Detaylar için şu yazılara göz atın: Vegan Bebek ve Çocuk Büyütme👶 ve Veganlar ve Hamilelik🤰
Küçük bir detay olarak, düzgün planlanmış vegan beslenmenin, hamilelik, emzirme, bebeklik ve çocukluk dahil hayatın her dönemine uygun olduğunu belirten bazı kuruluşlar şunlar: Britanya Ulusal Sağlık Hizmetleri (NHS), Amerikan Tarım Bakanlığı, Avustralya Ulusal Sağlık ve Medikal Araştırmalar Konseyi, Kanada Diyetisyenleri, Amerikan Beslenme ve Diyetetik Akademisi, Britanya Beslenme Vakfı, Avustralya Diyetisyenler Derneği, Mayo Clinic.
Veganlarla bir tartışmaya denk gelip, bir eylemlerini görüp, bir yerdeki üslup veya tarzdan rahatsız olduysanız, bunu veganlığın kendisine bağlamamalı. Eğer böyle bir konuyu tartışmak zorundaysanız, denk geldiğiniz bireylerin üslubu, bizzat ilgili bireylerle tartışılabilir.
veganlik.org
Günümüzdeki tüm alternatiflere rağmen, yaşanan akıldışı hayvan sömürüsünden rahatsızsanız, hoşunuza gitmeyen birey ve grupların öznel yorumları – veganlik.org’daki yorumlar da dahil – kendi etiğinizi belirlerken karşı bir sebep oluşturmasın. (Tabii yine de veganlik.org’da gözden kaçmış, rahatsız edici bir şeye denk gelirseniz, alttaki iletişim bölümünden haber vermeniz çok sevindirir😊)
veganlik.org
Veganlık hakkında bilgi için: Veganlık nedir? 🌱
Eğer veganlıkla ilgili paylaşılan şeyler gözünüze çarptıysa, bunu veganların “kendilerini” dayatması olarak düşünmeyin. Hayvansal ürünler sektörü bize her gün sayısız reklam ve propaganda ile kendisini dayatıyor ve acımasız uygulamalarının üstüne perde çekmeye çalışıyor.
veganlik.org
Paylaşan kişinin amacı muhtemelen kendi kişisel bir çıkarı değil, hayvanların günümüzde başına gelenleri, saklanan eziyetleri duyurmaktır. Seslerini hiçbir yerde duyamadığımız (ama hayvan fabrika yakınlarına gitsek aslında can çekişmelerini kolayca duyabileceğimiz) hayvanların yaşadıklarına karşı bir farkındalık yaratma, hayvanların sesi olma çabası gibi.
Öncelikle, malesef tüm dünya bir günde birdenbire vegan olmayacak. Kırsal alanda çalışanlar ve üreticiler de, hayvansal tarımcılık ve çiftçilikten, sürdürülebilir bir tarımcılığa geçerek sayısız ürün çeşidi üreterek yaşamlarını sürdürebiliyor olacaklar. Halihazırda hayvan endüstrisinin bir parçası olan dünya ve Türkiye’deki hayvancılık şirketleri bile, vegan ürünlere yatırım yapmaya çoktan başladı.
Hayvancılık ve hayvansal tarımcılık sektörleri, dünyadaki açlık ve gıda eşitsizliğinin en temel kaynaklarından birisi. Dünyadaki tarım alanlarının çok büyük bir çoğunluğu, su kaynaklarının ise üçte biri hayvan ürünlerini üretmek için harcanıyor. Bu ürünleri ise yalnızca, nispeten ‘zengin’, belirli bir kesim tüketebiliyor. Bu sektörün hayvanları sömürürken yarattığı kaynak israfına ve neden olduğu eşitsizliğe karşı karşı vegan olmak sürdürülebilir ve açlığa çare olabilir bir yaklaşım. İlgili bir yazı ve kaynaklar🇬🇧
Dünyadaki tüm canlıların huzur içinde var olabilmesi için, geri dönülemez derecelerde çevreye verdiğimiz zararlardan vazgeçmemiz gerekiyor. Hayvancılık, çevreye en zararlı sektörlerden. Bunun yanında veganlık yalnızca çevre değil, temelde hayvanlarla ilgili.
Su kullanımı, atık oranları, dünyadaki tarım arazileri, balık yatakları, nesli tükenen türler, ormanlar ve iklim değişikliği hayvansal tarımcılık sektörü tarafından çok yüksek oranlarda etkileniyor.
Hayvansal tarım günümüzde, nesli tükenen canlılar, ölü okyanus bölgeleri, su kirliliği ve doğal yaşam alanlarının yok edilmesinin en büyük sebebi. Detaylar için: Hayvancılığın Çevresel Etkileri♻
Son güncelleme: 30 Temmuz 2018 🌱 veganlik.org
